चिटणीस म्हणजे काय?

चिटणिस म्हणजे "एक व्यक्ती, ज्याचे काम इतरांसाठी लिहायचे असते, विशेषत: जो पत्रव्यवहार करण्यासाठी, रेकॉर्ड ठेवण्यासाठी आणि इतर व्यक्तींसाठी किंवा समाज, कॉर्पोरेशन किंवा सार्वजनिक संस्थेसाठी इतर विविध व्यवसायांचे व्यवहार करण्यासाठी कार्यरत असतो".


चिटणिसची वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत :

(i) चिटणिस हा नेहमीच एक व्यक्ती असतो आणि कॉर्पोरेट संस्था किंवा इतर संस्था नाही.
(ii) चिटणिस, व्यक्ती, सार्वजनिक संस्था, संस्था, संयुक्त स्टॉक कंपनी किंवा सहकारी संस्थेद्वारे नियुक्त केले जाऊ शकते. तो त्याच्या मालकाचा (एक व्यक्ती किंवा शरीर) कर्मचारी म्हणून काम करतो. तो अर्धवेळ किंवा पूर्णवेळ आधारावर काम करू शकतो.
(iii) तो गोपनीय लेखक म्हणून काम करतो. तो त्याच्या नियोक्ता किंवा नियुक्ती प्राधिकरणाच्या गुप्त आणि गोपनीय माहितीचा संरक्षक आहे.
(iv) चिटणिस विविध कर्तव्ये पार पाडावी लागतात. ऑफिस प्रशासन, पत्रव्यवहार, रेकॉर्ड ठेवणे, जनसंपर्क, वैधानिक कर्तव्ये आणि त्याच्या नियोक्त्याने केलेल्या उपक्रमांच्या प्रकारानुसार इतर कर्तव्ये.
(v) चिटणिस हा त्याच्या बॉसचा कर्मचारी (नोकर) असतो. तरीही, तो कार्यालयीन प्रशासन आणि व्यवस्थापनात प्रभावी स्थान व्यापतो. मात्र, त्याला स्वतंत्र निर्णय घेण्याची परवानगी नाही. त्याला फक्त त्याच्या वरिष्ठांनी घेतलेले निर्णय अमलात आणणे किंवा अंमलात आणायचे आहे.
(vi) प्रत्येक चिटणिसकडे विशिष्ट पात्रता आणि गुण असणे आवश्यक आहे. पात्रतेमध्ये शैक्षणिक, व्यावसायिक आणि प्रशिक्षण समाविष्ट आहे. काही सचिवांना कायद्याने विहित केलेल्या पात्रता असणे आवश्यक आहे (जसे कंपनी सचिव). सेक्रेटरीला त्याच्या कामात यशस्वी होण्यासाठी स्वतःमध्ये काही चांगले गुण विकसित करण्याची आवश्यकता असते.
(vii) चिटणिसला त्याच्या सेवांसाठी मोबदला दिला जातो. एक पर्सनल सेक्रेटरी, कंपनी सेक्रेटरीला नियमित पगार मिळतो, तर सहकारी सोसायटीचे सेक्रेटरी, नॉन-प्रॉफिट असोसिएशनचे मानद तत्वावर काम करतात.
(viii) दोन प्रकारचे सचिव आहेत - वैयक्तिक आणि संस्थात्मक म्हणजे कंपनी, सहकारी संस्था, क्लब इ.
(ix) चिटणिसला वैधानिक कर्तव्ये पार पाडावी लागतात. वैधानिक कर्तव्ये अशी आहेत जी विशिष्ट कायदा (किंवा कायदा) अंतर्गत करणे आवश्यक आहे. संयुक्त स्टॉक कंपनीचे सचिव, सहकारी संस्थेला मोठ्या प्रमाणावर वैधानिक कर्तव्ये पार पाडावी लागतात.